Kształtowanie postaw, wychowanie do wartości – to jeden z podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2016/2017. Temu zagadnieniu była poświęcona konferencja metodyczna „Wychowanie ku przyszłości”, która odbyła się środę 15 marca br. w Ośrodku Doradztwa Metodycznego w Głogowie. W spotkaniu wzięło udział 32 nauczycieli.
Celem konferencji była refleksja nad samym pojęciem wartości i wpływem na młodych ludzi zachowań, które obserwują wśród rodziców, nauczycieli i rówieśników.
W ostatnich latach jesteśmy świadkami nieustannych zmian, które obejmują wszystkie dziedziny naszego życia – z jednej strony szybki postęp technologiczny, z drugiej osamotnienie człowieka w wirtualnym świecie. To, co wczoraj było dla nas niewyobrażalne i nierealne dziś staje się naszą codziennością.
Bombardowani jesteśmy różnymi wiadomościami, które mają wpływ na nieustabilizowaną jeszcze psychikę młodego człowieka. Coraz częściej zadajemy sobie pytanie o to, czym jest i ku czemu zmierza współczesne społeczeństwo? Jakie wymagania stawia ono pod adresem człowieka?
W ostatnich latach wśród młodych ludzi nasilają się frustracje, uczucia agresji, smutku, zagubienia. Już Arystoteles powiedział, że „Los imperiów zależy od edukacji młodzieży.” dlatego warto pochylić się nie tylko nad edukacją, ale i wychowaniem. Uczestnicy konferencji mogli zastanowić się nad pytaniami: Jakie wartości powinniśmy zaszczepić w młodych ludziach i dlaczego tak ważne jest wychowanie do wartości? Co jest najważniejsze dla współczesnego młodego człowieka? Czy nauczanie i wychowanie to dwie odrębne kwestie? Jak kształtować postawy otwartości na drugiego człowieka, żyć w zgodzie z sobą i działać w środowisku lokalnym?
W moim odczuciu nie można oddzielić nauczania od wychowania, a nasza postawa jest wyrazem prawdziwości podejmowanych działań i o wiele lepiej przemawia do naszych uczniów niż tylko wypowiadane frazesy o wartościach, właściwych postawach. Nasi uczniowie obserwują nasze zachowanie, sposób bycia, wyrażania się, sposób przekazywania emocji i to daje im wskazówki do kształtowania odpowiednich postaw.
Jako podsumowanie przytoczę kilka cytatów „Wychowanie polega na tym, by kochać i wymagać. Okazywanie wychowankom miłości bez stawiania wymagań, jest przejawem naiwności dorosłych.
Z kolei stawianie wychowankom koniecznych wymagań bez okazywania im miłości wsparcia, staje się formą okrucieństwa i prowadzi do buntu ze strony młodego pokolenia.” (ks. Marek Dziewiecki)
„To co mówicie do dziecka, czego go uczycie, samo w sobie nie czyni w nim jeszcze żadnego wrażenia. We wnętrzu dziecka znajduje się natomiast odzwierciedlenie tego, jacy wy sami jesteście, czy jesteście dobrymi ludźmi, czy też może jesteście źli, gniewni – i to ujawniają wasze gesty. Mówiąc zwięźle: wszystko, co sami czynicie, odzwierciedla się w nim”. (R.Steiner)
Pewnie znany jest wielu osobom tekst Dorothy Law Nolte
,,Dziecko krytykowane uczy się potępiać.
Dziecko otoczone wrogością uczy się agresji.
Dziecko żyjące w strachu uczy się lękliwości.
Dziecko doświadczające litości uczy się rozczulać nad sobą.
Dziecko wyśmiewane uczy się nieśmiałości.
Dziecko otoczone zazdrością uczy się zawiści.
Dziecko zawstydzane uczy się poczucia winy.
Dziecko zachęcane uczy się wiary w siebie.
Dziecko otoczone wyrozumiałością uczy się cierpliwości.
Dziecko chwalone uczy się wdzięczności.
Dziecko akceptowane uczy się kochać
Dziecko otoczone aprobatą uczy się lubić siebie.
Dziecko darzone uznaniem uczy się dobrze mieć cel.
Dziecko żyjące w otoczeniu, które potrafi się dzielić, uczy się hojności.
Dziecko traktowane uczciwie uczy się prawdy i sprawiedliwości.
Dziecko żyjące w poczuciu bezpieczeństwa, uczy się ufności.
Dziecko otoczone przyjaźnią uczy się radości życia.
Jeżeli żyjesz w spokoju, twoje dziecko będzie żyło w spokoju ducha.
W jakim otoczeniu żyje twoje dziecko?”
A w jakim otoczeniu żyją nasi wychowankowie? Co my o nich wiemy? Czy system wartości promowany przez nas jest system wartości rodzin, w których się wychowują? Można zadać to pytanie rodzicom podczas spotkań i zwrócić uwagę, że tylko spójność oddziaływań wychowawczych przyniesie zamierzony efekt.
Polecam lekturę:
Niezbędnik Dobrego Nauczyciela
Redakcja: prof. dr hab. Anna I. Brzezińska
Instytut Badań Edukacyjnych
Wszystkie 24 tomy i pakiet narzędzi gotowy do druku dostępny na http://eduentuzjasci.pl/dziecko-nastolatek
Zgodnie z prośbą zamieszczam „dziesięć przykazań” sformułowanych na podstawie wypowiedzi badania „Youthopia” przeprowadzonych w 2009 r. w siedmiu krajach Europy (Wielka Brytania, Holandia, Polska, Grecja, Włochy, Niemcy i Szwecja) wśród młodych ludzi w wieku 16-34 lata, przeprowadzonych na zlecenie MTV Networks Internationale. Badania wykazały, że młodzi ludzie cenią postawy i wartości życiowe swoich rodziców, stawiają na indywidualizm, przyjaźń i uczciwość. Doceniają etykę i wartość pracy oraz wierzą, że optymizm stanowi klucz do sukcesu.
1. Wierz w siebie.
2. Szanuj rodziców.
3. Bądź uczciwy.
4. Bierz odpowiedzialność za swoje życie.
5. Żyj pełnią życia.
6. Dotrzymuj obietnic.
7. Pracuj na swój sukces, nigdy ze szkodą dla innych.
8. Bądź tolerancyjny.
9. Bądź szczęśliwy i pełen optymizmu, mimo przeciwności losu.
10. Twórz, nie niszcz.
Iwona Rogowska
